નાના મોઢે મોટી વાત..

મેં ત્રણ ચાર દિવસ પહેલા એક પોસ્ટ મૂકી હતી.. ઈન્ટરનેટ સભ્યતા-નેટીકેટ્સ. ઘણા લોકોએ માણી અને ઘણા પ્રતિભાવો પણ મળ્યા. પણ એ પોસ્ટે વિચારતો પણ કરી મૂક્યો. એ વિચારોના ફળસ્વરૂપ આ લેખ.

મુખ્યત્વે મેં જે વાતો લખી હતી તેમાં એક હતી નવા બ્લોગરોને મદદ કરવી, અપમાનજનક ભાષા ન વાપરવી, કોપી કરતી વખતે ક્રેડીટ આપવી, અન્ય લોકોની પ્રાયવસી જાળવવી વગેરે.

એ પ્રતિભાવો વાંચ્યા પછી અને ઘણા બ્લોગ વાંચ્યા પછી સૌથી પહેલો એ વિચાર આવ્યો કે બ્લોગ શરૂ કરવાનો હેતુ શું હોઈ શકે?

અમિતાભ બચ્ચન અને આમિરખાન જેવી સેલીબ્રીટીઝના કેસમાં જવાબ સ્પષ્ટ છે- એ લોકો પોતાના ચાહકો સાથે સીધો સંપર્ક જાળવી શકે, તેઓ પોતાના વિષે શું વિચારે છે તે જાણી શકે અને ચાહકો પણ પોતાની પ્રિય સેલીબ્રીટી શું કરે છે અને શું વિચારે છે તે જાણી શકે. પરંતુ અન્ય બ્લોગરોની બાબતમાં જવાબ આટલો સ્પષ્ટ ન પણ હોય.

અમૂક બ્લોગરો એવા છે કે જે સ્વરચિત રચનાઓના પ્રકાશન, પ્રસાર અને પ્રચાર માટે બ્લોગ શરૂ કરે છે. આવા બ્લોગરો માત્ર પોતાના કાવ્યો, લેખો કે રચનાઓ બ્લોગ પર મૂકે છે અને એ રીતે તેમને પ્રકાશિત કરે છે. પણ એ સિવાયના સામાન્ય બ્લોગરો કે જે ઉપરની બેમાંથી એકે શ્રેણીમાં ન આવતા હોય તેઓના હેતુ અલગ અલગ હોય છે. કોઈ બ્લોગર એક નિશ્ચિત વિષય પસંદ કરીને, તે જ વિષય ની પોસ્ટ મૂકે છે. દા.ત. કમ્પ્યુટરપ્રેમી હોય તે પોતાના બ્લોગ પર તે વિષયના લેખો, જોક્સ, સમાચાર વ. મૂકશે. કોઈ બ્લોગર કોઈ એક હેતુથી પોસ્ટ કરતા હોય છે, જેમકે કોઈ સંસ્થા, ધર્મ વગેરેના પ્રચાર અને સમજ માટે. પણ ઘણા બધા (કદાચ સૌથી વધુ) બ્લોગર્સ એવા હશે કે જે બ્લોગનો એક ડાયરી તરીકે ઉપયોગ કરે છે. એક એવી ડાયરી જેમાં પોતાને ગમતા લખાણો, ચિત્રો, કાવ્યો વગેરેનો સંગ્રહ કરી શકાય. આવા બ્લોગર્સના લીધે જ Hot Topic ગણાતી Copy-Pasteની ચર્ચા શરૂ થાય છે અને ક્યાંય અટકતી નથી. આ વિષય પર ઘણી બધી ચર્ચા અનેક બ્લોગ પર થાઈ છે, હજી થાય છે તેથી અહીં માત્ર 2 લીંક આપીશ જેમાં મેં મારા વિચારો મૂક્યા છે અને અન્ય ઘણા લોકોના વિચારો પણ છે.

1. ઈન્ટરનેટ સભ્યતા-નેટીકેટ્સ (મારા બ્લોગમાં)
2. કૉપી-પૅસ્ટની મહારામાયણ (શ્રી સોહમભાઈ રાવલના બ્લોગમાં)

પણ આ બધી ચર્ચામાં મેં મૂકેલા અન્ય મુદ્દાઓ જાણે ખોવાઈ જ ગયા. મારી દ્રષ્ટિએ એક ખૂબ મહત્વનો મુદ્દો ન્યૂબીઝને મદદ કરવાનો છે. ક્યારેક ને ક્યારેક આપણે બધાએ શરૂઆત કરી હશે. મેં તો હજી હમણા જ શરૂઆત કરી છે. પણ આઘાત વચ્ચે અદ્ભૂત રીતે નવા બ્લોગર્સની અવગણના થતી જોઈ. જૂના જોગીઓ તો એકમેક થી પરિચિત હોય એટલે એમની સાવ સામાન્ય કોમેન્ટનો પણ ઉપકાર માનવામાં આવે, પણ નવા બ્લોગરની કોમેન્ટ જાણે હોય જ નહિ તેવો વર્તાવ થાય. (બધે નહિ, પણ ઘણી બધી જગ્યાએ) એક બ્લોગ પર તો મારી સાવ શિષ્ટ, નમ્ર ભાષામાં લખાયેલી કોમેન્ટ માત્ર ચર્ચામાં જૂદો મત વ્યક્ત કરતી હોવાના લીધે બ્લોક કરી દેવામાં આવી. એટલું જ નહિ, મારી જે કોમેન્ટ પહેલા એપ્રુવ કરવામાં આવી હતી તે બધી પણ ડીલીટ કરી નાખી. કારણ રામ જાણે. પણ આવું વર્તન કરીને શું સાબિત થાય છે? ત્યારે તો મને બ્લોગ પર આવ્યાને બે જ દિવસ થયા હતા અને “બ્લોગકારણ”થી હું સાવ અજાણ હતો. પણ મને એ લાગ્યું કે શું નવા લોકો માટે ગુજરાતી બ્લોગજગતમાં જગ્યા નથી? શું તમે નવા હતા ત્યારે તમારી સાથે આવું વર્તન થાત તો તમને સારૂં લાગે? હા, અસંબદ્ધ કે અશિષ્ટ કોમેન્ટ અટકાવો પણ બાકીની કોમેન્ટ શા માટે? અને જો તમે ઈચ્છતા હો કે માત્ર વખાણ કે ટેકારૂપી પોસ્ટ જ જોઈએ છે તો સ્પષ્ટપણે જણાવો. વિરોધી મત સહન ન થાય તો કાંઈ નહિ પણ નિખાલસતાનો દંભ શા માટે?

બીજી ખુંચતી બાબત તે એ કે અવારનવાર વપરાતી અપમાનજનક ભાષા. શું આપણે એટલા બધા મહાન છીએ કે કોઈ વ્યક્તિ આપણી સાથે સંમત ન થાય કે આપણી વાત સ્વિકારે નહીં એટલે આપણે ગમે તેવા શબ્દો વાપરીએ? હું પણ મારું મટીરીયલ જુદી જુદી જગ્યાએથી લઉં છું પણ એમાં પણ મહેનત કરું છું. કોઈની સાહિત્યીક કૃતિઓમાં ક્રેડીટ આપું છું અને બાકી ઈન્ટરનેટ પરથી લીધેલા મટીરીયલમાં પણ પણ ભાષાંતર કરવા ઉપરાંત મારો પર્સનલ ટચ આપવાનો પ્રયત્ન કરું છું. પણ અમને “ચોર” અને “માગી ખાનારા”કહેવામાં આવે છે. શા માટે? માત્ર સોર્સનું સરનામુ નથી આપતા એટલે? એવા તો ઘણા લોકોના બ્લોગ (કોપી નો વિરોધ કરનારાના પણ) માત્ર કોપી કરેલું મટીરીયલ જ ધરાવે છે. તો એ શું છે? છતાં, આપણને ન ગમતી બાબત નો જબ્બર વિરોધ ચોક્કસ કરીએ, પણ ભાષા આપણા વ્યક્તિત્વ અને ચારિત્ર્ય બન્નેનું પ્રતિબિંબ છે એ યાદ રાખીએ. સ્પષ્ટકથન અને બેફામ બકવાસ બન્ને વચ્ચે થોડો જ ફરક છે, પણ છે ખરો.

ત્રીજી બાબત, પોતાના બ્લોગને પ્રચલીત કરવાના પ્રયત્ન નો વિરોધ. અરે ભાઈ, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ બ્લોગ શરૂ કરે ત્યારે જ એ ઈચ્છે કે એ બ્લોગ કોઈ વાંચે. પોતાનો બ્લોગ કોઈ વાંચે એ માટે અન્ય બ્લોગ પર પ્રતિભાવ આપતી વખતે સાથે એ વિનંતી કરે કે મારા બ્લોગ પર પ્રતિભાવો આપજો તો શું એ “ઉઘરાણી” થઈ ગઈ? એવો એક બ્લોગર તો બતાવો કે જે એમ ઈચ્છતો હોય કે એના બ્લોગને કોઈ વાંચે નહિ કે કોમેન્ટ ન કરે? મોટા ગણાતા બ્લોગર્સ પણ પોતે બ્લોગ માટે કોમેન્ટ માગે જ છે પણ પાછા એ જ લોકો અન્યના આવા વર્તનને ઉતારી પાડે છે. શા માટે?

જવાબ શોધું છું. મળે ત્યારે સાચા.

આ માત્ર સામાન્ય (General) અનુભવોના આધારે લખું છું. કોઈ માટે વ્યક્તિગત દ્વેષ નથી. નાના મોઢે મોટી વાત લાગે તો ક્ષમાપના.

આપના પ્રતિભાવો હંમેશાની જેમ આવકાર્ય છે. પરંતુ એટલી વિનંતી કે બીજાને ખોટા સાબિત કરવામાં કેડ બાંધીને લાગી પડવાના બદલે આપણે સાચા શા માટે છીએ તે લખીએ. અપમાનજનક ભાષા-એ શિષ્ટ શબ્દોમાં હોય (દા.ત.માગણના બદલે ભિક્ષુક) તો પણ સ્વિકાર્ય નથી જ. અને કોપી-પેસ્ટ પર હવે ચર્ચા ન કરીએ. એ માટે ઉપર આપેલી બે લિંક છે જ.